Cốp pha, cây chống, và ván khuôn phủ phim là các thuật ngữ quan trọng

[Sinhvankhuon]

Cốp pha, cây chống, và ván khuôn phủ phim là các thuật ngữ quan trọng trong lĩnh vực thi công bê tông tại chỗ. Chúng cấu thành hệ thống khuôn đúc (formwork system), có nhiệm vụ định hình và giữ ổn định bê tông tươi cho đến khi bê tông đông kết và đạt cường độ cần thiết.

1. Cốp pha (Formwork / Coffrage)

Cốp pha là thuật ngữ chung chỉ toàn bộ hệ thống khuôn đúc tạm thời dùng để đổ bê tông. Hệ thống này bao gồm ván khuôn (bộ phận tiếp xúc trực tiếp với bê tông), hệ thống đà ngang, đà dọc, và hệ thống cây chống, giằng giữ ổn định toàn bộ cấu trúc.

• Chức năng chính: Tạo hình dạng cho cấu kiện bê tông (như cột, dầm, sàn, móng, tường) theo đúng thiết kế và giữ cho bê tông không bị biến dạng dưới tác động của trọng lượng bản thân và các tải trọng thi công khác.
• Phân loại:
  • Cốp pha truyền thống: Sử dụng gỗ xẻ, tre.
  • Cốp pha hiện đại: Sử dụng thép, nhôm, ván ép phủ phim, nhựa...

2. Cây chống (Shoring Props / Support System)

Cây chống là một phần không thể thiếu của hệ thống cốp pha, có nhiệm vụ chịu lực thẳng đứng, chống đỡ toàn bộ tải trọng của bê tông tươi, cốt thép, ván khuôn và các tải trọng thi công khác, truyền xuống nền móng hoặc các tầng bên dưới.

• Chức năng chính: Đảm bảo hệ thống cốp pha không bị sập hoặc biến dạng trong quá trình đổ và bảo dưỡng bê tông.
• Phân loại:
  • Cây chống thép (Jack props / Steel props): Phổ biến nhất, có thể điều chỉnh chiều cao linh hoạt, tái sử dụng được nhiều lần, khả năng chịu lực cao.
  • Giàn giáo (Scaffolding): Sử dụng hệ thống giàn giáo khung hoặc giàn giáo ringlock, cup lock để chống đỡ cho các sàn có chiều cao lớn hoặc tải trọng nặng.
  • Cây chống gỗ: Hiện ít dùng hơn do hiệu suất kém và khó tái sử dụng.

3. Ván khuôn phủ phim (Film-faced Plywood)

Ván khuôn phủ phim là một loại vật liệu chuyên biệt được sử dụng làm bề mặt tiếp xúc trực tiếp với bê tông trong hệ thống cốp pha. Đây là loại ván ép công nghiệp (plywood) được xử lý đặc biệt.

• Cấu tạo: Gồm nhiều lớp gỗ mỏng được ép lại với nhau bằng keo chống nước (như keo WBP), sau đó bề mặt được phủ một lớp màng keo phenolic (lớp phim) màu nâu hoặc đen.
• Ưu điểm:
  • Bề mặt láng mịn: Lớp phim giúp bề mặt bê tông sau khi tháo cốp pha phẳng, đẹp, không cần tô trát lại nhiều, giảm chi phí hoàn thiện.
  • Chống thấm nước tốt: Lớp keo WBP và lớp phim ngăn nước thấm vào ván, giữ độ bền cho ván.
  • Tái sử dụng cao: Có thể tái sử dụng nhiều lần nếu bảo quản đúng cách (thường từ 5 đến 15 lần tùy chất lượng).
  • Cường độ cao: Chịu lực tốt, không bị cong vênh trong quá trình sử dụng.

Tóm tắt vai trò:

• Ván khuôn phủ phim: Tạo hình và bề mặt tiếp xúc láng mịn với bê tông.
• Cây chống: Chịu lực và đảm bảo sự ổn định thẳng đứng của hệ thống.
• Cốp pha: Là tên gọi chung cho toàn bộ hệ thống này.

 

[Sinhvankhuon]

Đặc tính chịu lực tốt và khả năng chống cong vênh trong quá trình sử dụng thường là những ưu điểm nổi bật của các vật liệu kỹ thuật cao cấp,
đặc biệt là trong xây dựng và sản xuất.


1. Trong Ngành Xây Dựng (Cấu kiện & Vật liệu)

Những đặc tính này rất quan trọng để đảm bảo sự ổn định và an toàn của công trình:

• Kết cấu thép (Nhà thép tiền chế, dầm, cột): Thép là vật liệu có cường độ chịu lực rất cao. Khi được thiết kế và chế tạo chính xác, các cấu kiện thép hầu như không bị cong vênh dưới tải trọng làm việc thông thường.
• Bê tông cốt thép (Cấu kiện đúc sẵn): Sự kết hợp giữa bê tông chịu nén và cốt thép chịu kéo tạo nên vật liệu có khả năng chịu lực toàn diện. Quá trình kiểm soát chất lượng tại nhà máy giúp các cấu kiện đúc sẵn đạt độ ổn định cao và ít biến dạng.
• Ván khuôn phủ phim: Như đã đề cập, loại ván này được sản xuất bằng cách ép nhiều lớp gỗ mỏng với keo chống nước dưới áp suất cao, cùng với lớp phủ phim bảo vệ, giúp nó chịu được tải trọng bê tông tươi và không bị cong vênh do ẩm ướt trong quá trình sử dụng nhiều lần.

2. Trong Sản Xuất & Chế tạo (Vật liệu polyme và composite)

• Vật liệu composite: Nhờ sự gia cường bằng các loại sợi (sợi thủy tinh, sợi carbon) bên trong nền nhựa polyme, composite có khả năng chịu lực rất tốt trong khi trọng lượng nhẹ, và gần như không bị biến dạng cong vênh dưới tác động của nhiệt độ hay độ ẩm so với gỗ tự nhiên.
• Nhựa kỹ thuật (Engineering Plastics): Một số loại nhựa chuyên dụng, được sử dụng trong phụ tùng máy móc hoặc các ứng dụng công nghiệp, được thiết kế để có độ cứng và khả năng chịu lực cao, chống biến dạng.